İnsanların
fiziksel özellikleri (vücut yapıları, duruş sorunları, sağlık durumları vb.),
amaçları ve ihtiyaçları farklı olduğundan, uygulanacak egzersiz/antrenman programı
tasarlanırken bu durumlar göz önünde bulundurularak çeşitli testler ve
ölçümlerden elde edilen verilerle program yazılması, kişinin programdan "en iyi
verimi" almasını sağlar.
Spor
salonlarında mesaili çalışan hocaların yazdıkları programlar genelde minimum risk taşıyan, genel programlardır.
Çünkü bahsettiğimiz analizleri yapmak hem zahmetlidir hem de ekstra bir maddi
getirisi olmadığından uğraşmak istemezler.
Bir özel
antrenör (personal trainer -pt-) ise, bunun farkında olan ve size uyan bir egzersiz-beslenme
programı hazırlayabilecek yeterli donanıma sahip tek kişidir. Çünkü işi
salondaki tüm üyelerle değil, “sadece sizinle” ilgilenmektir. Bu açıdan
bakıldığında kişiyi amacına ulaştırmak için özel antrenörün öğrencisini tanıması, fiziksel
özellikleri ve kapasitesini de iyi bilmesi gerekir.
Bunu tespit edebilmek amacıyla izlediğimiz (izlenmesi gereken) yolları başlıklar halinde şöyle tanımlayabiliriz:
Sağlık Durumunun Belirlenmesi(PAR-Q Form vb.):
Burada
pt(personal trainer) kişinin sağlık
geçmişini öğrenmek ve programı
hazırlarken seçeceği sistemlerin ya da
hareketlerin uygunluğunu anlamak amacıyla çeşitli soruların olduğu bir form doldurtur.
Örneğin kişinin diz ekleminde bir sorun varsa, alt ekstremite çalışmalarında
kullanılacak hareketlerin bazıları sakıncalı olabilir.
Duruş Bozukluklarının Belirlenmesi
Burada amaç
çeşitli statik/dinamik testlerle kişinin belki de kendisinin bile farkında
olmadığı kas kuvveti dengesizliklerinin ve bunların yol açtığı duruş
sorunlarının belirlenmesidir. Aslında pek çok kişinin günlük hayatta çektiği
ağrıların başlıca nedeni bu dengesizlikler yüzünden oluşan kifoz, lordoz,
skolyoz vb. postür sorunlarıdır.
Bu sorunları
tespit etmek, düzeltmeye yönelik program yazılmasında hayati önem taşır.
ÖNEMLİ NOT*: Postür ve sorunları ile
ilgili daha detaylı bilgileri “makalelerim” kısmında bulabilirsiniz
Vücut Tipinin (Somatotip) Belirlenmesi:
Diyelim ki kişi, kas kütlesini arttırmak istiyor ama
ektomorf ağırlıklı bünyeye sahip biriyse, kardiyovasküler egzersizler minimumda
tutulmalıdır. Ya da tam tersi endomorf özellikler gösteriyorsa yağlanmasını
minimumda tutmak için kardioya da yer verilmelidir.
*Konu
ile
ilgili olarak “makalelerim” kısmında okuyabileceğiniz daha detaylı bir
yazı vardır. Yandaki resimde sadece 3 temel somatotip gösterilmiştir
Beslenme Programının Belirlenmesi:
Egzersiz-Antrenman Geçmişinin Belirlenmesi:

Tahmin
ettiğiniz üzere yıllarca spor yapmış ya da yapmakta olan birisiyle, eline hiç dumbell almamış birisinin
programları aynı olamaz. Yeni başlamış bir kişiye, ileri seviyede birisinin
(amaçları aynı bile olsa) yapabileceği bir programı yazmak o kişinin
overtraining olmasına daha da kötüsü sakatlanmasına neden olabilir.
Tüm bu
yazılanlara ve yapılması gereken detaylı incelemelere bakacak olursak kişinin hata
yapmadan ve kendine zarar vermeden, ulaşmak istediği hedefe doğru emin
adımlarla gitmesi için bir kılavuza ihtiyacı vardır. Bu kılavuz ise özel
antrenördür(personal trainer)
OKUDUĞUNUZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
RESİMLER İÇİN YARARLANILAN KAYNAK(LAR):
By Granito
diaz (Own work) [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)],
via Wikimedia Commons